සොයා යාම

පළමුව තිබූ මැදගම දේවාලය

උග්ගල් අලුත්නුවර  පුරාවෘතය  පසු ගිය පෝස්ටු හතර මගින් පළ කරන ලදී.  එම සම්පූර්ණ කතාව පිළිවෙලින් පහත දැක්වෙන සබැඳි වෙතට යාමෙන් කියවිය හැකියි.  එ් එකිනෙක පෝස්ටු වල දී  ඉතිහාසය අනාවරණය කර ගන්නට උදව් වන අන්දම  ද එ් සමගම  විමසා බලන්නට ද තැත් තරන ලදී.  

‘කොඩිත් උනමින් මුදුත් ගලවා දැමූ පේරැස් ඇල කියන්නේ’

රජ මාවතක රජ ගමනක්

ගිනි අළු ගොඩක් මත පහළ වුන රන් ඊ තලය

“සූරිය නරපති කෙරෙවුව මැදගම දේවාලේ”

එම සම්පූර්ණ  පුරා කතාව කොටස් දෙකකින් යුතුය. ඒ වර්තමාන දේවාලය හා මේ ලිපියේ  කියවෙන මැදගම දේවාලය සම්බන්ධ කතාව වශයෙනි.  එහි දී මැදගම දේවාල කතාවේ පැවසෙන තැන සලකුණු  සොයා බලන්නට හා විමසන්නට ගත් උත්සාහයේ ප්‍රතිඵල මෙසේයි.

ගූගල් සිතියමේ උපකාර ලබා ගනිමින්  සකස් කරන ලද මේ සමග ඇති  රූපය  බලන්න.  M හි 50×70 පමණ ප්‍රදේශයේ ගල් අතුරා ඇති ආකාරය අනුව පුරාණ ගොඩනැගීමක පදනමක සලකුණු යයි අනුමාන කළ හැකි බවක් පෙනී යයි. මෙහි කහ වර්ණයෙන් සීමා කර ඇති ප්‍රදේශය ඊට අදාල පරිශ්‍ර සීමාව යයි පැවසෙයි. මේ රේඛාව සමගම  පැවති බැමි පිළිබඳ සලකුණු විමසිල්ලෙන් බලන විට දැනුදු හඳුනාගත හැකියි.

ගූගල් සිතියම් වල චන්ද්‍රිකා ඡායාරූපමය සිතියමට ස්තුතිය පුදමින් සකස් කරන ලද උග්ගල් අලුත්නුවර පුරාණ පිහිටීම් දක්වන රූපයකි

වර්තමානයේ මේ කොටස ‘මැදවත්ත’ යනුවෙන් ව්‍යවහාර වන අතර, යට කී පදනම යයි සිතන තැන  ආසන්නව පුරාණ බෝධියක් ද වෙයි. මහ පෙරහර අවස්ථාවල අවශ්‍ය වන  “රිට්ටා ගේ” ලෙස ස්ථිර ගොඩනැගිල්ලක්  ඉදිකර ඇත්තේ ද පැරණි මැදගම දේවාලය තිබූ ස්ථානයේ බව පැරැන්නන්ගේ අදහසයි.  කපුමහතා සමග සාකච්ඡා කළ  දිනට පසු දා, එනම් 1993 පළමු මහ පෙරහර දින සවස 4.00 ට පමණ එහි දී කියවුන පුංචි බණ්ඩාර නිලමේ සහ තවත් දැන මුතු පැරැන්නන් ද විමසා බලන ලදී.

ඒ.එම්. එස්.එම්. පුංචිබණ්ඩාර මහත්මා ඒ වනවිට 79 වන වියේ පසු විය.  මෙතුමා ද  මේ දේවාල සම්ප්‍රදාය පිළිබඳ ව  සෑම අංශයක්  පිළිබඳවම  දැනුම් තේරුම් ඇති කෙනෙක් සේ   පිළිගැනීමක් තිබූ දැනමුත්තකු විය. ඔහුගේ නිත්‍ය නිල තනතුර අතපත්තු මොහොට්ටාල නිලය විය. මිට අමතරව   තමාට පැවරෙන වාර වල දී අත්තනායක මොහොට්ටාල නිලය ද දැරුවෙකි.   ( මේ සාම්ප්‍රදායික නිල පිළිබඳ විස්තර පසු ලිපියක ලියැවෙනු ඇත.)  ‘කුඩුගල්වත්ත වලව්ව’ යනු ඔහුගේ නිවසය. අවශ්‍ය තාලයකින් තමාගේ ඡායාරූප ලබාගන්නට ද අවසර ලැබිණි. නිවසින් පිටතට පැමිණි නිලමේතුමා කිසියම් ස්නයක් දෙසට අත දිගු කර පෙන්වමින් විස්තර කළේය.

ඒ.එම්.එස්.එම්. පුංචිබණ්ඩාර නිලමේතුමා අදාල ස්ථානය පෙන්වමින් විස්තර කරයි

“මැදගම දේවාලෙ ගැන කතාව හැබෑවක් තමයි. හැබැයි ඒක පුංචි දේවාලයක්. ඒක  තිබිල තියෙන්නෙ මැදවත්තෙ මේ ඉසව්වෙ.   මෙතන ගොඩැල්ලක් වගේ පෙනුනෙ ඒ මළුව; නැතිනම් ඒ දේවාල ගොඩනැගිල්ලෙ බවුන්ඩේසම වෙන්න ඕනි.  ඒ එක්කම  ඔතන විහාර ගෙයක් තියෙන්නත් ඇති.  ඒ කිව්වෙ සුද්ද භූමිය කරන්න බුල්ඩෝසර් කරල පොළව මට්ටං කරල 1978 මහ පෙරහරට පස්සෙ වැටුන මහ වැස්ස නිසා අපේ මේ ගේ ඉස්සරහින් ගලාගිය පස් එක්ක  ටිකක් පුංචි බුදු පිළිමයක් හම්බ වෙලත් තියන බව  ආරංචි වුනා. මේ ඉස්සරහ තියන බෝධිය තමයි ‘මැදගම බෝධීන් වහන්සෙ’ කියන්නෙ. බුල්ඩෝසර් කරන්න යද්දි මායි භාරතයි ඒ ගැන කිව්ව. සුද්ද භූමියෙ ඔය තැන තියෙන්න අරිමු කියල. ඒත් ඒක කවුරුත් ගණං ගත්තේ නෑ. මේක මැද්දෙ ‘ඔහොම අබලන් වෙච්ච තැනක් තියන එක හරි නෑ’ කියල බස්නායක නිලමෙට උපදෙස් දීපු  ගොඩ පණ්ඩිතයො කිව්ව බව මට ආරංචි වුනා.  වැස්සට පස්සෙ මැණික් වගයක් අපේ ගේ ඉස්සරහ පල්ලමේ දි යම් යම් අය ඇහින්ද  බව ගමේ  කවුරුත් දන්නව.  පුරාණ රජමාවත් ගැන කතාවත් හරි. වාහල්කඩ හතරක් තිබුණෙ ඔය පාරවල් සම්බන්ද වෙන තැන්වල ”

ඒ.එම්.එස්.එම් කරුණාරත්න බණ්ඩාර මහත්මා 2011.10.12 පෙ.ව. 11.00 ට පමණ ඔහුගේ නිවස වූ හල්කඳුර වලව්වේ දී හමු

ඒ.එම්.එස්.එම්. කරුණාරත්න බණ්ඩාර නිලමේතුමා විස්තර පවසා ඡායාරූපයට පෙනී සිටී

වූ තවත් දැනුම් තේරුම් ඇති පැරැන්නකු විය. අත්තනායකනායක  මොහොට්ටාල නිලමේ වරයකු වූ මෙතුමා ද මැදගම දේවාලය යනු මෙහි පැවති  පැරණිම බෞද්ධ පූජනීය ස්ථානය හා කතරගම දේවාලය  බව පැවසීය. යාපා මහරජතුමා භාර වී ඇත්තේ වනාන්තරයේ පැවති එම පුංචි දේවාලයට බවත් ඔහු වෙතින්ද පැවසිනි. එතුමා ද මැදගම දේවාලය සම්බන්ධ පුවත සනාථ කළ දැනමුත්තකු විය. ඒ අවදියේ දිරාපත්ව බැමි පමණක් ඉතිරිව බාධාවක්ව පැවති එම උස්බිම 1978 ශුද්ධ භූමියක් බවට පත්කිරීමේ දි අවශ්‍යයි සිතූ ප්‍රතිසංස්කරණ වල දී ඉවත් කළ බව ද, ඉන් පසුව වැස්ස නිසා සේදී ගිය පස් අතර මැණික් හා පිළිම තුනක් හමු වූ බව තමාට ද ආරංචි වූ බව ද පවසනු ලැබිණි.

 පිය‍සේන බැබිලේගොඩ මහතා 1993 පළමු මහ පෙරහරට දේවාල බිම සැරසිලි කරමින් තිබිය දී ප.ව. 5.00 ට පමණ හමු විය.  ඔහු   ප්‍රසිද්ධ මැණික් පතල් හිමියකු මෙන්ම මැණික් වෙළඳ ව්‍යාපාරිකයෙක් ද විය. දේවාල ගමේ ඔහුගේ සාම්පදායික නිලය “අලුත්නුවර ගම්

මැද සිටින පියසේන බැබිලේගොඩ මහතා ගේ දකුණින් සේන මුහන්දිරම් මහතා,වමින් වයි.කේ සිරිවර්ධන මහතාද වෙති. විමසීම අනුව මැදගම දේවාල නටබුන් ගැන විස්තර කරද්දී

විදානේ” නම් වෙයි. 1978 පෙරහරට පසු වැසි වැටෙද්දී  එම දේවාලය තිබූ ස්ථානය සෝදාගන  පැමිණි පස් අතරින් හමු වූ බව පැවසෙන කළු වර්ණයෙන් යුතු කුඩා පිළිමයක් තමා වෙත කිසිවකු විසින්ගෙනවිත් දුන්  බව ද, ඉන් පසුව එය තම කාර්යාල බිත්තියේ පහන් තබන බ්‍රැකට්ටුව මත  තැන්පත් කර තිබූ බව පැවසීය.  මාස කීපයකට පසුව  එම පිළිමය කිසිවකු විසින් සොරාගෙන ගොස් තිබිණි. පිළිමය පැවති කාලයේ තමාට විශාල වාසි ගෙන දෙමින් මැණික් ලැබෙන්නට විය. එය සොරාගන්නට ඇත්තේ පිළිමයේ හාස්කමක් නිසා වාසනාව පෑදුන බව ප්‍රසිද්ධ වීම නිසා විය හැකිය. එය තමාගේද විශ්වාසය බව  පැවසූ අතර තවත් පිළිම දෙකක් එහි දි ලැබී ඇති මුත් කවුරුන් අතට ඒවා ගොස් ඇත්දැයි නොදන්නා බව ද  පවසනු ලැබිණි. එච්. බී. වී. සීමන් මුදලාලි මහතා ද දැනුම් තේරුම් ඇති වැඩිහිටියකු විය. ඒ මහතා ද  පියසේන මහතා පැවසූ විස්තර සනාථ කළ අතර මැදගම දේවාල යයි සිතන ස්ථානයේ පැවති බැමිවලින් වට වූ ස්ථානය තමා ද දැක ඇති බව පැවසීය. සෙසු දැනුම් තේරුම් ඇති අන් සියල්ලන්ම ද මේ පුවත සනාථ කරමින් කරුණු දැක් වූ බව පෙනුනි. 

උග්ගල් අලුත්නුවර දේවාලය සෙවීම හා එහි ළඟාවීමේ පහසුව සඳහා පහත ලින්ක් එක ක්ලික් කරන්න

https://www.google.com/maps/place/Uggal+Aluth+Nuwara+Katharagama+Devalaya/@6.6841254,80.7469068,2825m/data=!3m1!1e3!4m5!3m4!1s0x0:0xd93a65a347d6872f!8m2!3d6.6841254!4d80.7469068

පුරාණ පුස්කොල ලේඛනය

දේවාල ලේකම් මිටියේ පැවති මේ ලේඛන පිටපතක් දිරා පත්ව යමින් පැවති නිසා ඉතිරි වී ඇති එ්වායින්; 1825 දී උපුටා ගනිමින් ලියන ලද අත් පිටපතක්  ‘සබරගමුවේ පැරණි ලියවිලි’ හි අන්තර්ගතව ඇත. එය පැවසෙන්නේ පහත දැක්වෙන ආකාරයෙනි. “මහවලතැන්නේ චන්ද්‍රසේකර සෙනෙවිරත්න මුදියන්සේ රාලහාමි සහ අභය ශ්‍රීවර්ධන අලහකෝන් මුදලි නාමයෙන් පැවත එන වාරිගම බස්නායක නිලමේ ද යන අපි දෙදෙනො විසින් ඒ ලේකම් මිටියේ තිබුණ ලෙසට මේ ලේකම් මිටිය ලිව්වේ ශක වර්ෂ 1747 ක් වූ ඇසළ මස පුර ශතවක් නම් තිථිය ලත් කිවි දින ලියා තීන්දු කළා ඇත.”  මෙහි තවත් පිටපතක් ලොකු මුදියන්සේ නමැති  පැරණි අත්තනායක මොහොට්ටාල නිලමේ වරයා භාරයේ තිබී ඇත. මොහු කලින් කී ඒ.එම්.එස්.එම්  පුංචිබණ්ඩාර නිලමේ  සහ ඒ.එම්.එස්.එම් කරුණාරත්න බණ්ඩාර අත්තනායක නිලමේ යන දෙනොගේ  පියාණන් ය. එම පිටපත එවකට 84 වියැතිව සිටි ඒ.එම්.එස්.එම් කරුණාරත්න බණ්ඩාර අත්තනායක නිලමේ තුමා වෙතින්  sugv වෙත ඉදිරිපත් විය.  ඉහත කි පිටපත් වලද කොළඹ කෞතුකාගාරයේ එම් 4 දරන සීමාසංකර විනොදනි පුස්කොල පොතේ අග පිටුවල සඳහන් ලේඛනයේ ඇත්තේ ද  එකම ලේඛනයක පිටපත් බව සසඳා බලන විට පෙනීයයි. මෙහි දී අඩුවකට ඇත්තේ අබලන් වෙමින් පැවති ලේකම් මිටියේ සමහර වැකි අඩුව පැවතීම පමණකි. එය සිදුවන්නට ඇත්තේ දේවාලයේ පැවති ලේඛනය එතරම් සුරක්ෂිතව නොපැවතීම නිසා බව පෙනේ. ඒ බව පිටපත් කරන අයම තම පිටපත් කිරීම අවසන් කරන්නට පෙර “… ප්‍රථමයෙන් තිබුණු පුරාණයේ පටන් දේවස්ථානයෙහි සකල කාරණා පිරිසිදු වශයෙන් ලේකම් මිටිය දිරා නැති වෙන්නට යන නිසා” ලියාතබා ඇත. ඒ අනුව  කෞතුකාගාරයේ පවතින එම් 4  ලියවිල්ල ද ඉහත පිටපත් සියල්ල ද එකම ලේඛනයක පිටපත් බව නිසැකය. 

මේ කිසිම ලේඛනයක හෝ  උපුටා දක්වන වෙනත් කෘති කිසිවක ද අදාල  ලේඛනය ලියූ පුද්ගලයා හෝ වකවානුවක් දක්නට නොලැබීම විශේෂ ලක්ෂණයක් සේම අඩුපාඩුවක් ද වෙයි.  එය සන්නසක් හෝ තුඩපතක් ලෙස ද නම් කළ නොහැකිය. ඊට හේතුව  සන්නස් නමින් හැඳින් වෙන ලේඛන වල  “ශ්‍රී” අක්ෂරය  යොදමින් රාජකීය මුද්‍රාව තැබීම හා ලියන ලද ස්ථානය හා දිනය සටහන්ව තැබීම සිරිතක්ව තිබූනිසාය. “තුඩපත්” යයි හඳුන්වන ලේඛන වල ලියන ලද මොහොට්ටාල වරයාගේ නම ස්ථානය හා දිනය ද සටහන් වෙයි. නමුත් මේ ලේඛනයේ එැවැන්නක් දක්නට නොලැබෙයි. එහෙයින් එය “පුරාණ වට්ටෝරු ලේඛනයක්” සේ ගිනිය හැකියි.  ලියා ඇති භාෂාව හා රචනා ශෛලිය මහනුවර සමයට අයත් බව පැහැදිලි වෙයි. ඒ නිසා මෙය පුරාණ ලේඛනය හෝ ලේකම්  මිටිය ලෙස මේ ලිපි පෙළේ ව්‍යවහාර කරයි.

“ශ්‍රී සුද්ද ශක රාජ වර්ෂයෙන් එක්දහස් තුන්සිය හතරට පැමිණි  මෙම වර්ෂයහි ඇසල මස අවඅමා මාසයෙන් සෙනසුරාදා රාත්‍රියේ කන්දස්වාමීන් වහන්සේගේ ශ්‍රී හස්තයෙන් ස්වර්නායුධයක් එර්දිව  ගුගුරා ගුවන්තලයෙන් නික්මෙන බව මැද්ද දෙසෙන් ඇවිත් මැදගම වාඩි පදිංචිව හිටින බ්‍රාහ්මන කෙනෙකුට ස්වප්නයෙන් පෙනී සිට පිබිද බලන කල…………………….සූර්ය මහ රජ්ජුරුවන් වහන්සේට ඔප්පු කල තැන ……………………….. ඔය දෙවියන් වහන්සේට දේවාලය සිද්ද කරන තැන මේ යයි සිතා දිගින් සත් බඹයක් පුළුල පස් බඹයක් උස තුන් බඹයක් මළුව බැඳ…………. කදිරිසිංහ තන්තිරියා අතින් මඟුල් කප හිඳුවමින් සතර දෙස හිමා බන්ධනය කර ගල් ටැන් හිටවා….. දෙවුන්දර වඩු මිස්ත්‍රී ගෙන්වමින් දේවාලෙ සිද්ධ කරවා…….සූර්යමහා රාජෝත්තමයන් වහන්සේ වැඩ සිටි රජමහනුවරට වැඩි සේක”

යනුවෙන් මැදගම දේවාලය ගැන පුරාණ පුස්කොල ලේඛනය පවසයි. ඒ  කලින් ලිපියේ කවියෙන් ද පුරා කතාවෙන් ද පැවසුන මැදගම දේවාල කර වීමේ පුවතයි.මේ ලේඛකයා මැදගම දේවාල පුවත නිමවා වර්තමානයේ අප දකින දේවාලය හා එම සම්ප්‍රදාය ගැන පවසන්නේ “ඉන් පසු අවුරුදු දෙසිය යක් පමණ පසු වෙන අතර… යනුවෙන් ආරම්භ කරමිනි. ඒ අනුව මැදගම දේවාලය පිළිබඳ ලියන්නට  ඇත්තේ ඔහුට ලැබුණ වෙනත් මූලාශ්‍රමය ලේඛනයක් හෝ ඒ වන විට පැවති ජනප්‍රවාදයක් ඇසුරෙන් යයි සිතන්නට සිදුවෙයි.

කන්දකුමාර සිරිතේ 

 ‍මේ නමින් යුත් කාව්‍ය ප්‍රබන්ධය ක්‍රි.ව. 1708 ලියන ලද බව එහි ලේඛකයා වන  බාලචන්ද්‍ර බ්‍රාහ්මණ පවසයි. පහත උපුටා දැක්වෙන  මෙහි මුල කවිය සහ ප්‍රබන්ධයේ අවසන් කවිය මේ බව දැක්වෙයි. බාලචන්ද්‍ර බ්‍රහ්මණ යනු තම පරපුරේ මුත්තකු බව භාරතරත්න බණ්ඩාර මහතා පවසයි. එම ලේඛනය මාවෙත ඉදිරිපත් කළේ ද භාරතරත්න කපුමහතාය. මෙහි පිටපතක් පී.ඊ.පී දැරණියගලයන්(හිටපු කෞතුකාගාර අධ්‍යක්ෂ) විසින් සිය දේව වර්ණනා කාව්‍යයේ උපුටා දක්වයි. එතුමා වෙත එම පිටපත ලැබී ඇත්තේ මහවලතැන්න වලව්වෙන් බව පෙරවදනේ පවසයි. දේව වර්ණනා කාව්‍යය ග්‍රන්ථය කොළඹ කෞතුකාගාරයේ ප්‍රකාශනයකි. 

“බාලචන්ද්‍ර මගෙ නම පවසා………ලා

ආලවඩන පද ස්තුති කර…………..ලා

රාල බ්‍රාහ්මණ වලියයි තෙප……….ලා

කෝල නැතිව කවි සිය බැඳ දී…….ලා

 

පොරණ සිටි නිරිඳුන් ගෙන් ලත් එනමකි මුළුතුන් පැතිර…………යායන

අරන ඉටු දන් එපිට මුළු තුන් විමන තුළ එහි තේව……………….කර එන

බඳින මේ කවි ඔහුගෙ මුනුබුරු නුවණ පමණක් ලදින්……………දැනගන

සවන සකවර්ෂයෙන් එක්වා දහස් හසියකි තිසෙකි…………………එපමණ”

මෙහි මැදගම දේවාලය ගැන පවසන්නේ එය කැළය ඇතුළත පිහිටි ස්ථානයක් ලෙසය. ඇසුන සක්හඬ අනුව එය කතරගම දෙවියන් යදින විදේශිකයකුගේ පූජාවක් බව යාපා මහරජුට දැනගන්ට ලැබෙන්නේ එහි සිටි කෙනෙකු වෙතින් බව ද කියවෙයි. එහෙත් මැදගම දේවාලය පිළිබඳ ඉහත පුරා කතාවේ හෝ පුරාණ ලේඛනයේ හෝ පැවසෙන  විචිත්‍ර  විස්තරය මෙහි දක්නට නොලැබෙයි. බාලචන්ද්‍ර බ්‍රාහ්මණ කවියා මැදගම දේවාලය ගැන පවසන්නේ පහත ඇති පැදි දෙකෙන් පමණි. 

“එකල් යාපා නිරිඳු යුදයට ගොසින් දෙවරක්………………..පැරදුනේ

සියල් සිව්රඟ සෙනග ගනිමින් තුන්වෙනුව වඩිනා……………දිනේ

මෙකල් මැදගම යන ගමේ දී සක් නදක් අසමින්………………වනේ

විපුල් රිවිකුල ප්‍රභූපති මේ කිමෙක්දැයි වදහල………………..තැනේ

 

මහත් වලියෙන් එගම දැනුමැති එක්කෙනෙක් ලොව පැවත………ආවේ

දොහොත් මුදුනේ තබා නිරිඳුට අභිමුඛව මේ ලෙසට ………………..කීවේ

ශපත් සිරිලක මගුල් ගෙය මෙන් දිගා ආසිරි ඔබට…………………බෝවේ

සවත් දෙවිදුගෙ රන් අවියකට පරදේසියෙක් කරන………………තේවේ”

ඉහත ලැබෙන  දත්ත හා  තොරතුරු  අනුව කුඩාවට හෝ කතරගම දෙවියන් උදෙසා තේවා වෙනුවෙන් කැපවුන “මැදගම දේවාලය” නමින් පූජනීය ස්ථානයක් තිබුණ බව ද පුංචිබණ්ඩාර මහතා සහ කරුණාරත්න බණ්ඩාර මහතා දැක් වූ විස්තරය සමග දැනටත් ජීවමානව පවතින බෙහෙවින් පැරණි බව සිතිය හැකි බෝධීයක් වෙයි. ඒ අනුව බෞද්ධ පූජනීය ස්ථානයක් ද ආදියේ  සිටම පැවති බව ද සිතිය හැකියි. කොළොම්පුරේ හිතවතා මීට පෙර විමසා ඇති පරිදි  පුරාවිද්‍යාත්මක කැනීම් සිදු වූ විටෙක මෙහි ඉතිහාසය පිළිබද වඩා  ස්ථිර  නිගමනයන්ට පැමිණිය හැකි වනු ඇත.

උග්ගල් අලුත්නුවර ආරම්භයේ දී තිබූ පූජනීය ස්ථානය පිළිබඳව මීට තරමක් වෙනස් පුවතක්  වෙනත් මූලාශ්‍රයකින්   අනාවරණය වෙයි. ඒ පිළිබඳ තොරතුරු sugv ට දැනට සිටින රටේ දී ලබාගත නොහැකියි. එහෙයින් මූලාරම්භය පිළිබද පෝස්ටුව පමා විය හැකිය. උග්ගල් අලුත්නුවර සම්ප්‍රදායයේ දැනටත් ඉතිරිව ඇති ව්‍යවහාර, අපූරු  සිරිත් විරිත්, ආකල්ප, සාරධර්ම, විවිධ ශිල්පීය හැකියා, සහ ඒ අශ්‍රිතව දක්නට ලැබෙන පාරම්පරික දැනුම් ආදී  තොරතුරු පිළිබඳ ඔවුන් සමග ජීවත් වීමෙන් ලබාගත් අත්දැකීම් අනුසාරයෙන් කෙරෙන විස්තර වෙතට යොමු වීමට අවසර ලැබෙත්වා.

විශේෂ ව්‍යවහාර

• රිට්ටා ගේ – පෙරහර සමග සංචාරයේ යෙදෙන බස්නායක නිලමේ තුමාට පත්තිනි දේවාලයේ හා වල්ලි දේවාලයේ විශේෂ තේවා නිමවනතුරු රැඳීසිටීම පිණිස ඉදි කෙරෙන තවකාලික නිවහනකි. මෙය පුරාණයේ තල්අතු සෙවිිලි යොදා දින පහකට පමණක් ඉදි කෙරෙන්නක් බව පැවසේ 1978 දී එය තුන් පැත්තකින් විවෘත කුඩා කාමරක් සේ ස්ථිරව සකස් කරන ලද බව පැවසේ.
• ගොඩ පණ්ඩිතයො – තමන් නොදන්නා නොතේරෙන දේවල් පවසන අය

විශේෂ සටහන්

• ශුද්ධ භූමිය-‘උග්ගල් අලුත්නුවර ශුද්ධ භූමියක් විය යුතුය’ යන අදහස එහි වැසියන්ගේ කාලයක් සිටම පවතින්නකි. ඒ සඳහා මුල් පියවර තබා ඇත්තේ හැරී විරසේකර බස්නායක නිලමේතුමාගේ අවදියේ බව මෙහි විස්තර  පවසන රාජකාරි ඇත්තන් ද පෙන්වා දෙති.
• සන්නස් – “රාජ සාසනය, රාජකීය මහමුද්‍රාව තබා දෙන ලියවිලි. මේවා ගල්, රන්පත්,රිදීපත්.තඹපත් හෝ පුස්කොල වල තනතුරු දීම,විශේෂ රාජකාරි හා තෑගි වශයෙනුත් ඉඩකඩම් දීම ගැණ ලියති”1 මේ අනුව සන්නස් යනු රජුගේ අනුදැනුම ඇතිව එම නියෝග අනුව දෙන ලියවිලි බව පෙනී යයි.රාජ්‍ය ලේඛනාගාරයේ ඇති සන්නස්වල සටහන් කරන ලද ශ්‍රී අක්ෂරයෙන් සංකේතවත් කර ඇත්තේ රාජකීය මුද්‍රාව බව පෙනියයි.
• තුඩපත් – “මේවා අධිකාරම් වරුන් විසින් පුස් කොලයක ලියා අත්සන් කර දෙන රාජකීය පරිත්‍යාග පත්‍රයකි. සන්නස නැති වුවහොත් වාසල තබන ලද මුල් කොපියෙන් ලබාගන්නා පිටපතට ද තුඩපත යයි කියති”2
• වට්ටෝරු ලිපි – “රටේ මහත්වරු,ලේකම්වරු හා දේවාලයවල ප්‍රධානයන් විසිනුත් චඤ්චල නිශ්චල දේ තහනමට ගැනීම පිළිබඳ කරන ලද ආඥා සඳහන් වූ ලියවිලි වෙත්. ඒවායේ ඔවුන්ගේ අත්සන් තිබිය යුතු නොවේ”3 මේ අනුව බලන විට ඉහත කියන ලේකම් මිටියේ සදහන් ලියවිල්ල ඇතුළු කළ හැක්කේ වට්ටෝරු ලේඛන ගනයට බව සිතිය හැකියි.

——————————————————————————

1. රාජකීය පණ්ඩිත පූජ්‍ය කිරිඇල්ලේ ඤාණවිමල හිමිපාණන්- සපරගමුවේ පැරණි ලියවිලි – කිරිඇල්ලේ ජේ.ඇම් සමරකොන් මහතා විසින් ජිනාලංකාර ප්‍රෙස්හි මුද්‍රණය කරවා ප්‍රකාශයට පත්කරන ලද්දකි-1942

2 රාජකීය පණ්ඩිත පූජ්‍ය කිරිඇල්ලේ ඤාණවිමල හිමිපාණන්- සපරගමුවේ පැරණි ලියවිලි – කිරිඇල්ලේ ජේ.ඇම් සමරකොන් මහතා විසින් ජිනාලංකාර ප්‍රෙස්හි මුද්‍රණය කරවා ප්‍රකාශයට පත්කරන ලද්දකි-1942

3රාජකීය පණ්ඩිත පූජ්‍ය කිරිඇල්ලේ ඤාණවිමල හිමිපාණන්- සපරගමුවේ පැරණි ලියවිලි – කිරිඇල්ලේ ජේ.ඇම් සමරකොන් මහතා විසින් ජිනාලංකාර ප්‍රෙස්හි මුද්‍රණය කරවා ප්‍රකාශයට පත්කරන ලද්දකි-1942

---